วัดต้นเกว๋น (อินทราวาส)
ศิลปกรรม สถาปัตยกรรม สืบสานป๋าเวณีวิถีล้านนา
๑. ประวัติความเป็นมาของวัด ฐานข้อมูลของวัดบันทึกไว้ว่า วัดแห่งนี้ไม่ปรากฏว่านามผู้สร้าง แต่ได้ระบุไว้ว่า สร้างขึ้นราว พ.ศ. ๒๓๙๙ ในสมัยพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์ ที่มาของชื่อวัด “ต้นเกว๋น” คือ บริเวณโดยรอบ ของวัด มี “ต้นเกว๋น” หรือ “ตะขบป่า” ขึ้นปกคลุมเป็นจำนวนมาก ไม้ยืนต้นพื้นถิ่นของทางภาคเหนือ เป็นไม้พุ่มขนาดลำต้นสูงประมาณ ๑๐ เมตร ผลมะเกว๋นเมื่อสุกจะออกสีแดงอมดำรสชาติฝาดอมหวานต่อมา ครูบาอินทร์ เจ้าอาวาสรูปแรกในเวลานั้นได้นำชื่อท้ายมาผสมกับตำแหน่ง (อินทร์ + อาวาส) กลายเป็นนามใหม่ ว่า “วัดอินทราวาส” แต่ผู้คนก็คงยังเรียกติดปากว่า “วัดต้นเกว๋น” มาจนถึงทุกวันนี้
๒. ความสำคัญของวัด วัดแห่งนี้เป็นวัดขนาดเล็ก อายุราว ๑๖๔ ปี พื้นที่โดยรอบของวัดแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน อย่างชัดเจน คือเขตสังฆาวาสจะอยู่พื้นที่ด้านในสุด ประกอบไปด้วยกุฏิสงฆ์และศาลาอเนกประสงค์ ส่วนเขตพุทธาวาสมีวิหาร ระเบียงคด (ศาลาบาตร) และมณฑปจตุรมุข เป็นพื้นที่ที่แสดงออกถึงเอกลักษณ์ในงาน ศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมล้านนาที่งดงามและทรงคุณค่า ได้รับรางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่น จากสมาคม สถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๒
๓. สถาปัตยกรรมโดดเด่น
วิหารไม้ สถาปัตยกรรมล้านนาโบราณ รูปทรงสี่เหลี่ยมผ้าฐานอาคารก่ออิฐถือปูนผสมผสานตัวเรือนเครื่องไม้ ทั้งหลัง หลังคาด้านหน้าซ้อนสามชั้น ด้านหลังลดซ้อนสองชั้น ผืนหลังคาด้านข้างซ้อนสามตับ มุงกระเบื้องดินขอ โบราณ หน้าบัน หางหงส์ ปีกนกไม้แกะสลัก ประดับตกแต่งแก้วจือสี แบบฝาปะกน แผงโก่งคิ้วทำจากไม้ แกะสลักลวดลายเครือเถา หน้าต่างแบบช่องลมโบราณ ตั้งอยู่บนพื้นทรายมีระเบียงคด(ศาลาบาตร) โอบรอบ ๓ ด้าน ประติมากรรมปูนปั้น “มกรคู่คายนาค” อีกหนึ่งความโดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์ของวิหารแห่งนี้ คือ การปั้น มกรคายนาคอีกตัวหนึ่งไว้ที่ส่วนหางของพญานาค ทำให้มีมกรสองตัวคายพญานาค
ภายในวิหารมีลักษณะเป็นโถงสูง หลังคาเครื่องไม้เสาและคานรับน้ำหนัก ที่เรียกว่า ม้าต่างไหม ประดิษฐาน “พระชัยมงคลพุทธรังสี” พระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดหน้าตัก ๑.๕๐ เมตร สูงราว ๒.๐๐ เมตร เป็นองค์พระประธาน ประทับอยู่บนซุ้มบุษบกทรงสูงลวดลายพญานาค ผนังด้านหลังองค์พระประธานมีพระพิมพ์โลหะหล่อเป็นองค์ แบบใบโพธิ์ปางมารวิชัย ขนาด ๒ x ๔ ซม. และแบบนาคปรก ขนาด ๓ x ๕ ชม. ติดบนผนังมีลักษณะเป็นซุ้มสีแดงชาด
ประดับลวดลายคำ วิหารไม้แห่งนี้ฝีมือปราณีตอ่อนซ้อยจนได้รับนำไปเป็นต้นแบบสถาปัตยกรรมล้านนา ในการสร้างหอคำหลวง อุทยานหลวงราชพฤกษ์
มณฑปจตุรมุข รูปทรงสถาปัตยกรรมล้านนาโบราณ มีลักษณะเป็นศาลาไม้เปิดโล่งไม่มีผนัง มีมุขยื่นทั้งสี่ด้าน ส่วนกลางของศาลามีจั่วซ้อนสองชั้น เสาไม้รับน้ำหนักส่วนของหลังคามุงกระเบื้องดินขอโบราณสันหลังคา ตรงกลางประดับปราสาทเฟื่อง มณฑปหลังนี้สร้างขึ้นราว พ.ศ. ๒๔๐๑ โดยครูบาอินทร์ เจ้าอาวาสรูปแรก
บ้านต้นเกว๋น ซ.๓ ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชียงใหม่ ๕๐๒๓๐
GPS: 18.722868, 98.925380
