อลังการมหาเจดีย์ใหญ่ ศูนย์กลางการปกครองล้านนา
กราบไหว้เสาหลักเมือง วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร
๑. ประวัติความเป็นมาของวัด ไม่ปรากฏปีที่สร้างแน่ชัด สันนิษฐานว่าสร้างราว พ.ศ. ๑๙๒๘-๑๙๔๕ มีนามเรียกเดิมว่า “วัดโชติการามวิหาร” หมายถึงการเป็นพระอารามที่มีความรุ่งเรืองโชติช่วงสว่างไสว สร้างขึ้นในรัชสมัยของ พระเจ้าแสนเมืองมา กษัตริย์ลำดับที่ ๗ แห่งราชวงศ์มังราย พระบรมธาตุเจดีย์หลวง อันเก่าแก่ อายุมากกว่า ๒๐๐ ปี สร้างขึ้นพร้อมกับการสร้างวัด เพื่ออุทิศส่วนกุศลแด่ พญากือนา พระราชบิดาแต่สร้างยังไม่เสร็จก็สวรรคต จากนั้นราว พ.ศ. ๒๕๕๑ พระนางติโลกจุฑา พระมเหสีของ พระเจ้าแสนเมืองมา ทรงสร้างต่อจนแล้วเสร็จสมบูรณ์ใน พ.ศ. ๑๙๕๕
๒. ความสำคัญของวัด เป็นวัดในนิกายธรรมยุติ ที่เป็นศูนย์กลางการศึกษาเล่าเรียนปริยัติธรรมและบาลี จนได้รับการจัดตั้งเป็นมหามกุฎราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา สอนระดับปริญญา และได้รับการ โปรดเกล้าฯ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร ใน พ.ศ. ๒๔๘๑
๓. สถาปัตยกรรมโดดเด่น
พระบรมธาตุเจดีย์ นับเป็นเจดียสถานโบราณสูงใหญ่ที่สุดในล้านนา ฐานกว้างด้านละ ๔๐ เมตร สูง ๑๗๘ เมตร ฐานบนของเจดีย์ทั้ง ๔ มุมประดับประติมากรรมปั้นรูปช้างค้ำรอบองค์เจดีย์จำนวน ๒๘ เชือก ตามคติความ เชื่อล้านนาต่อการเสริมกำลังเมืองให้มีความแข็งแรง ใน พ.ศ. ๒๐๒๒-๒๐๒๔ พญาติโลกราช ได้โปรดให้ สร้างเจดีย์องค์ใหญ่ครอบองค์เดิม มีฐานกว้าง ๕๖ เมตร สูง ๙๐ เมตร ปรับรูปทรงเจดีย์เป็นพุทธศิลปะ สถาปัตยกรรมล้านนาผสมโลหะปราสาทลังกาและทรงเจดีย์แบบพุกามพม่า ดัดแปลงซุ้มจระนำมุขเจดีย์ ด้านทิศตะวันออกให้เป็นซุ้มและแท่นฐานประดิษฐาน “พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร” (พระแก้วมรกต) เป็นเวลานานถึง ๗๙ ปี แล้วจึงนำไปประดิษฐานในวิหารหลวง ๑ ปี นอกจากนี้ ยังจัดเป็นที่ประดิษฐาน พระแก้วหยกเชียงใหม่ พุทธรูปศิลปะเชียงแสน สิงห์ ๓ ปางนั่งขัดสมาธิราบ หน้าตักกว้าง ๕๒ เซนติเมตร หนัก ๙๙.๒ กิโลกรัม สร้างเมื่อครั้งสมโภช ๖๐๐ ปี พระธาตุเจดีย์หลวงเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๘
ราว พ.ศ. ๒๐๘๘ สมัยพระนางเจ้าจิรประภามหาเทวี กษัตริย์ลำดับที่ ๑๕ แห่งราชวงศ์มังราย ได้เกิดพายุฝน ตกหนักแผ่นดินไหว ทำให้พระบรมมหาธาตุเจดีย์ฯ หักพังทลายลงเหลือเพียงครึ่งองค์ (อย่างที่ปรากฏใน ปัจจุบัน) จนไม่สามารถที่จะบูรณะหรือซ่อมแซมได้ และได้ถูกทิ้งร้างกลายเป็นเจดีย์ปรักหักพังมานานกว่า ๔ ศตวรรษ จากนั้นราว พ.ศ. ๒๕๓๓ กรมศิลปากรเข้าทำการบูรณะอีกครั้งโดยฐานทั้งสี่ด้านกว้างด้านละ ๖๐ เมตร สูง ๔๒ เมตร
พระอัฏฐารส มีความหมายว่า “พระสิบแปด” หรือ “พุทธธรรม ๑๘ ประการ” พระพุทธรูปขนาดใหญ่หล่อสำริดปิดทองคำเปลว ปางห้ามญาติ สูงราว ๘.๒๓ เมตร ประดิษฐานเป็นพระประธานภายในพระวิหารหลวง พร้อมด้วยพระอัครสาวก ๒ องค์ ด้านซ้าย คือพระโมคคัลลานะ สูง ๔.๔๓ เมตร และด้านขวา คือ พระสาลีบุตร สูง ๔.๑๙ เมตร หล่อโดยพระนางติโลกจุฑา พระมเหสีของ พระเจ้าแสนเมืองมา กษัตริย์ลำดับที่ ๗ ราชวงศ์มังราย เมื่อ พ.ศ. ๑๙๕๕ และด้านหน้าประดิษฐานพระเจ้าแสนล้าน ศิลปะแบบ ทรงเครื่องล้านนา เนื้อสำริดผสมเงินแท้ พระเกศโมสีทองคำแท้หนัก ๕๑ บาท ขนาดหน้าตัก ๒๙ นิ้ว องค์พระประดับด้วยอัญมณีแท้ ทั้งองค์ จัดสร้างในโอกาสที่พระพุทธพจนวราภรณ์ (หลวงปู่จันทร์ กุสโล) เจ้าอาวาสวัดเจดีย์หลวง เจริญมงคลอายุครบ ๙๐ ปี เมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐
เสาอินทขิลและวิหารอินทขิล เสาอินทขิลเป็นเสาอิฐถือปูน สูง ๑.๓๕ เมตร รอบเสา ๕.๖๗ เมตร ประดับตัวเสาด้วยลวดลาย กระจกสี นับเป็นเสาหลักเมืองของชาวล้านนา แท่นฐานเหนือเสาประดิษฐานด้วยพระพุทธรูป งานประเพณีสมโภชประจำปี จะเริ่ม ในวันแรม ๑๒ ค่ำ เดือน ๘ เหนือ ไปจนถึงวันขึ้น ๔ ค่ำ เดือน ๔ เหนือ จำว่า “แปดเข้าเก้าออก” เสานี้ ตั้งในวิหารเสาอินทขิล เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนรูปทรงมณฑปจตุรมุข หลังคา ๒ ชั้น มุงด้วยไม้แป้นเกล็ดโบราณ ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์
๔. ต้นยางนา ไม้หมายเมืองอายุมากกว่า ๒๐๐ ปี มีอยู่ด้วยกันทั้งหมด ๓ ต้น ต้นแรกมีขนาดใหญ่ที่สุดวัดรอบโคนต้นได้ ๑๐.๕๖ เมตร สูงไม่ต่ำกว่า ๔๐ เมตร (วัดขนาดเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๘) อยู่กึ่งกลางระหว่างวิหารอินทขีลและศาลพญายักขราช (ศาลใต้) หน้าวัด ต้นที่สองอยู่ใกล้ประตูทางเข้าวัดทางด้านทิศใต้ติดกำแพงวัด และต้นที่สามมีขนาดเล็กกว่าสองต้นแรกอยู่ทางทิศตะวัน ตกของพระเจดีย์ปลูกในสมัยของพระเจ้ากาวิละ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ ๑ แห่งวงศ์ทิพจักร สันนิษฐานว่า เป็นไม้หมายเมือง ที่ย้ายจากเวียงป่าซางมาปลูกอยู่ ณ วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร และปลูกให้เป็น “ต้นไม้คู่กับเสาอินทขีลตามตำนาน” ในราวพ.ศ. ๒๓๕๓ เมื่อครั้งย้ายเสาอินทขีลจากวัดสะดือเมือง
ภายในวัดเจดีย์หลวงวรวิหารยังมีปูชนียสถานและสิ่งสักการะสำคัญอีกมากมาย อาทิ พระพุทธรูปสำคัญ วิหารจตุรมุขบูรพาจารย์ วิหารรูปทรงล้านนา ประดิษฐานอัฐิธาตุและรูปเหมือนท่านั่งขนาดเท่าองค์จริงของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต รวมถึงพระเกจิอาจารย์ สำคัญ กุฏิแก้วนวรัฐ กุฏิหลังแรกของวัดสร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง กุฏิจันทกุสลานุสรณ์ ๘๔ หอธรรม พิพิธภัณฑ์วัดเจดีย์หลวง ๙๐ ปี พระพุทธพจนวราภรณ์
๕. โรงเรียนเมตตาศึกษา เป็นสถานศึกษาที่อยู่คู่กับวัดแห่งนี้ สอนเด็กและเยาวชนที่เรียนดี แต่ด้อยโอกาสทางการศึกษา ซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของวัด เพื่อจะได้เป็นพลเมืองดีและทำประโยชน์แก่ประเทศชาติสืบไป
๑๐๓ ถ.พระปกเกล้า ต.พระสิงห์ อ.เมืองเชียงใหม่ จ.เชียงใหม่ ๕๐๒๐๐
จีพีเอส: 18.786982, 98.986580
I can't imagine a more ideal place for our first few weeks back in the states or a more charming landlord. I'm almost sad to leave it in another week and a half to move into our own apartment!
Osha--Valencia and 18th Street (Thai food). All three were delicious! Thank you to Dan and Family. Your hospitality was the icing on the cake to an already awesome experience. We have recommended your place to friends in the neighborhood who may need a place for visitors to stay. And, should
